Ik denk dat ik genoeg weet om aan de film te beginnen. Ik vraag me af of het echte werk al is afgelopen of nog moet beginnen? Ik vrees dat het echte werk nog moet beginnen. Ik houd mijn hart al vast!
Enkele weken geleden lag mijn mama in het ziekenhuis omdat ze een ernstige ingreep moest ondergaan. Ik dacht meteen terug aan al dat bloed, draadjes, ziekenhuisgeur, … Dit gevoel kreeg ik ook toen ik de cover van de film onder de loep nam. Alles is in tinten van rood en wit. Het rood geeft mij een gevoel van angst, pijn en woede. De vurige kleur doet me ook meteen denken aan bloed. Dat belooft voor de rest van de film. Oh nee, ik kan niet tegen bloed. Kan iemand me komen oprapen als ik flauwval?
Als ik de hoes omsla lees ik onmiddellijk volgende zin: ‘De 82-jarige regisseur Ousmane Sembene is erin geslaagd een luchtige film vol vrolijkheid en humor te maken, waarin tragiek overigens niet ontbreekt.’ Ik moest meteen denken aan het feit dat de regisseur 20 jaar ouder is dan mijn grootvader – ik zie mijn grootvader niet in staat om een film te regisseren. Ik krijg nog meer zin om de film te bekijken. Vervolgens lees ik de achterkant van de hoes, en dan nog een keer en nog een keer… Ik kan me nog steeds geen beeld vormen van de film dus ik steek het schijfje in mijn laptop. We zijn vertrokken! Nog geen minuut na het plaatsen van het schijfje weergalmt er Afrikaanse muziek door mijn boxen. Ik krijg al zin om te swingen!
Ousame Sembene (regisseur)
De film begint gemoedelijk en de kijkers krijgen een kadering van de situatie. We maken kennis met een rustig dorpje in Afrika. We horen muziek en zien kinderen in het rond lopen. Vrouwen gaan heen en weer met waterkannen. Alles ziet er vrolijk uit en gaat zijn gewone gangetje.
Dan begint het: er komen drie (kleine) kinderen aangelopen. Al snel wordt duidelijk dat deze arme stakkers zijn weggelopen van 'hun' besnijdenis. De kinderen komen bescherming zoeken bij mevrouw Collé. Zij staat er immers om bekend een hevig tegenstander van VGV(vrouwelijke genitale verminking) te zijn. Mevrouw Collé roept een Moolaadé (heiligplaats) uit. De Eerste Vrouw is hier niet voor te vinden, ze beseft maar al te goed welke gevolgen dit kan hebben voor Collé.
Weetje: “De Eerste Vrouw” is de aanspreektitel voor de eerste vrouw van de man van Collé. In dit land mogen de mannen nog meerdere vrouwen hebben. Sommige mannen die dit lezen zouden wellicht al willen verhuizen. Jelle, blijf jij maar hier wonen!
Mevrouw Collé heeft er altijd voor gevochten om een onbesneden dochter te hebben. Dat is ook niet abnormaal als je weet dat haar twee vorige kinderen zijn gestorven aan de besnijdenis. Amasatou, haar nog levende dochter, is nu een ‘bilakoro’, een onbesneden vrouw. Wanneer deze titel op je voorhoofd staat, kom je amper aan een man. Voor Amasatou is er echter geen probleem want zij is al “besproken”. “Besproken worden” betekent dat jouw bruidegom al is uitgekozen. Zouden ze voor mij een grote bruidsschat betalen? Ongetwijfeld wel!
De Salindana zijn niet blij met Collé’s keuze. De Salindana kennen we beter als de ‘besnijdsters’; ik heb het hierover al gehad in mijn vorig bericht. Het zijn de ‘beulen’ die de arme kinderen besnijden in ruil voor eer en rijkdom. Moet ik nu blij zijn dat ik kennis gemaakt heb met de Salindana in de film? Nee, geef mij maar een ontmoeting met Brad Pitt in plaats van een ontmoeting met de Salindana! Collé wil dat zij hun messen opgeven.
Hoewel de vrouwen er heel antiek uitzien gaan ze echt wel mee met hun tijd. Neen, ze lopen niet rond met de allernieuwste Ipad met bijhorende apps. Wel hebben ze een 'hypermoderne' radio, die de nagel is aan de doodskist van veel Afrikaanse mannen. Die radio maakt de vrouwen veel te geïnformeerd, wat een voedingsbodem vormt voor opstand tegen hun man. Daarom wordt vrouwen vaak hun radio ontnomen. De radio’s worden in brand gestoken – het gekke is dat wanneer ze branden de radio’s echter wel blijven doorspelen.
De hoogwaardigheidsbekleders hebben beslist dat de vrouwen hun radio moesten afgeven, omdat ze te zelfstandig werden. De vrouwen die heel primitief leven, maken aan de hand van de radio volgens de mannen te veel kennis met de buitenwereld.
Wanneer Dugutiti, de grote “chef” van de hoogwaardigheidsbekleders, te weten komt wat Collé uitspookt, is hij niet blij. Omdat Dugutiti tevens de toekomstige schoonvader is van Amasatou, komt Amasatou’s huwelijk komt in gedrang.
De man van Collé wil Amasatou’s huwelijkscontract beschermen en verplicht Collé een einde te maken aan de Moolaadé. Enkel zij kan de Moolaadé ongedaan maken. Wanneer ze weigert, wordt ze door haar man gestraft met de zweep. Het deert haar echter niet; zelfs na een honderdtal zweepslagen blijft ze haar straf zwijgzaam ondergaan. Het valt echter op bij de openbare slagen dat vele vrouwen van het dorp haar aanmoedigen om te zwijgen. De vrouwen worden slimmer. Ze komen op voor hun eigen rechten.
Gelukkig loopt het voor Amasatou wél goed af. Haar toekomstige man is niet zo conservatief en wil enkel met haar trouwen. Tegen de wil van zijn vader.
De mannen van het dorp zijn gelukkig, Collé heeft de Moolaadé ten einde gebracht. Eén vrouw is niet gelukkig: Salba. Wanneer haar dochter, Diatou, vrijkwam uit de Moolaadé heeft zij zich onmiddellijk laten besnijden. Tijdens de besnijdenis heeft ze vervolgens het leven gelaten. Dat was voor de meeste vrouwen de druppel.
De vrouwen hebben genoeg van de kindermoordenaars en betogen voor het stoppen van de besnijdenis. Ze worden gehoord, de Salindana gooien (tot grote spijt van de mannen) hun messen neer.
WASSA, WASSA, WASSA, WASSA, … Er wordt geen meisje meer besneden, WASSA WASSA WASSA. Dit wordt symbolisch nog eens extra aangehaald wanneer er een dochtertje wordt geboren. Dit zal een onbesneden vrouw worden, roepen de vrouwen samen!
Conclusie
Ik hoop dat je als buitenstaander de problematiek rond besnijdenissen aan de hand van mijn teksten hebt kunnen volgen. Ik heb getracht je klaar en duidelijk een korte samenvatting van de film te geven. Het blijft weliswaar een film die je niet kunt volgen aan de hand van enkele woorden. Het is een film die je in zijn geheel moet zijn. De muziek, de inkleding, … maakt het allemaal een beetje spannend.
De besnijdenis is in de in mijn vorige blogbericht opgesomde landen een ritueel. Voor de mannen is het tevens een middel om hun vrouwen te onderdrukken. Zo zijn ze zeker dat de vrouw nog maagd is bij het moment van uithuwelijking.
De film brengt een zwaar beladen onderwerp naar voor, maar toch heb ik er erg van genoten. Het onderwerp wordt heel luchtig aangekaart zonder dat je er teveel moet bij nadenken. Je verwachtte absoluut geen blije, sfeervolle of humoristische film. Dat alles is Moolaadé wel geworden. Natuurlijk moest soms het blije of het sfeervolle plaats maken voor het serieuze. Dit is ook nodig om de problematiek aan te kaarten.
Ik kan besluiten dat ik de cultuurprik goed ontvangen heb. Ik zal extra uitkijken als ik nog eens iets hoor over dit onderwerp. Indien ik de mogelijkheid heb breng ik de boodschap over tijdens één van mijn stagelessen.
Extra vermelding: Ik wil mij excuseren voor de vermindering van de eetlust van sommige gezinsleden. Ik vertelde de sappige verhaaltjes over VGV tijdens het eten! Excuseer me!
**Hier stonden enkele afbeeldingen, maar weggedaan wegens te gevoelig ;-)**
Dit filmpje kan trouwens héél goed tijdens de les gebruikt worden.
Tot de volgende keer!
Bronnen:
BOGAERT,L.,internet, 2005, http://www.flw.ugent.be/cie/bogaert/bogaert21.htm
UNICEF, Vrouwelijke genitale verminking, internet, 2011-09-29, http://www.unicef.be/nl/project-world/stop-vrouwenbesnijdenis
SENSOA, Vrouwenbesnijdenis, internet, 2011-10-01, http://www.allesoverseks.be/zoeken/result.aspx?q=vrouwenbesnijdenis
FOD volkgsezondheid, vrouwelijke genitale verminking, internet, 2011-10-01, www.health.belgium.be/filestore/.../VGV_NL_korte_versie.pdf
GAMS, internet, 2011-09-27, http://www.gams.be/index.php?lang=nl
FILMKRANT, internet, 2005, http://www.filmkrant.nl/av/org/filmkran/archief/fk265/moolaade.html
FILM1, Moolaadé, internet, 2011-10-01, http://www.film1.nl/films/15380-Moolaade.html
MOVIE2MOVIE, Moolaadé, internet, 2011-09-27, http://www.movie2movie.nl/r3727-Recensie-Moolaade.html
